Το Ψηφιακό Ευρώ το 2025: Προς την Κατάργηση Μετρητών και τον Ψηφιακό Έλεγχο;

Σε έναν κόσμο όπου η ψηφιακή οικονομία και τα κεντρικά ψηφιακά νομίσματα (CBDC) μεταμορφώνουν καθημερινά τις συναλλαγές μας, το ψηφιακό ευρώ πλησιάζει πιο κοντά από ποτέ. Σύμφωνα με την τελευταία ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στις 30 Οκτωβρίου 2025, το έργο εισέρχεται σε νέα φάση προετοιμασίας, με πιθανή πιλοτική εφαρμογή το 2027 – αν εγκριθεί νομοθεσία το 2026 – και πλήρη κυκλοφορία το 2029. Αλλά τι σημαίνει αυτό για εμάς τους απλούς πολίτες; Μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη κατάργηση μετρητών, σε μια cashless society, και πώς συνδέεται με την ηλεκτρονική ταυτότητα και τον προσωπικό αριθμό; Σε αυτό το άρθρο θα εμβαθύνουμε στα ερωτήματα αυτά, βασισμένοι σε ιστορικά δεδομένα, πρόσφατες μελέτες και τις πιο φρέσκες εξελίξεις από την ΕΚΤ και διεθνείς οργανισμούς.Ο "Πόλεμος κατά των Μετρητών": Μια Μακρά Ιστορία που Επιταχύνεται το 2025Ο "έμμεσος πόλεμος" κατά των μετρητών ξεκίνησε δεκαετίες πριν, με την άφιξη του πλαστικού χρήματος, των πιστωτικών καρτών και των επιταγών. Πιο πρόσφατα, η τεχνολογία έφερε ηλεκτρονικά πορτοφόλια, έξυπνα κινητά και έξυπνα ρολόγια, δημιουργώντας συνήθειες που "άνοιξαν την πόρτα" στην cashless society. Ωστόσο, πριν από περίπου 10 χρόνια, ο πόλεμος έγινε ανοιχτός: War on Cash, όπως ονομάζεται διεθνώς.Πρωταγωνιστές; Τράπεζες, διεθνείς οργανισμοί όπως το ΔΝΤ, think tanks, κυβερνήσεις και ακαδημαϊκοί, που ενοχοποιούν τα μετρητά για εγκλήματα όπως ξέπλυμα μαύρου χρήματος, εμπόριο ναρκωτικών, τρομοκρατία και φοροδιαφυγή. Αλλά είναι τόσο απλό; Πολλοί οικονομολόγοι διαφωνούν. Χαρακτηριστικά, ο καθηγητής Friedrich Schneider του Πανεπιστημίου του Linz (Αυστρία) παρουσίασε το 2017, σε συνέδριο της Deutsche Bundesbank, στοιχεία που ανατρέπουν αυτή τη λογική: Η κατάργηση μετρητών μειώνει την παραοικονομία κατά 2-18%, τη διαφθορά κατά παρόμοιο ποσοστό και την τρομοκρατία/εγκληματικότητα κατά 5-10% – και ακόμα κι αυτά δεν είναι αποδεδειγμένα, καθώς το οργανωμένο έγκλημα προσαρμόζεται γρήγορα σε ψηφιακά εργαλεία.Πρόσφατες εξελίξεις το 2025 ενισχύουν αυτές τις ανησυχίες: Σύμφωνα με ανάλυση του CNN (Σεπτέμβριος 2025), νοικοκυριά πρέπει να κρατούν μετρητά για κρίσεις, καθώς οι ψηφιακές διακοπές (π.χ. κυβερνοεπιθέσεις) αφήνουν εκατομμύρια χωρίς πρόσβαση σε χρήματα. Στο Πακιστάν, ο προϋπολογισμός 2025-26 εισάγει "διπλή τιμολόγηση", τιμωρώντας όσους πληρώνουν με μετρητά – ένα παράδειγμα "μοντέρνας" ποινής για τους φτωχούς.Τα Βήματα του ΔΝΤ και η Παγκόσμια ΠίεσηΘυμάστε το ΔΝΤ από την κρίση; Το 2017, εξέδωσε μελέτη για κοινωνία χωρίς μετρητά, προτείνοντας σταδιακά βήματα: 1) Κατάργηση μεγάλων χαρτονομισμάτων, 2) Όρια σε συναλλαγές μετρητών (όπως βλέπουμε σε ελληνικά νομοσχέδια), 3) Αναφορές διασυνοριακών κινήσεων, 4) Κίνητρα όπως εκπτώσεις 15-20% για ψηφιακές πληρωμές, 5) Πλήρης μηχανοργάνωση του συστήματος. Αυτά τα βιώνουμε ήδη, και το 2025 η χρήση μετρητών πέφτει παγκοσμίως, σύμφωνα με το Cash Essentials (Μάρτιος 2025), απειλώντας οικονομική και κοινωνική σταθερότητα.Ο Carl-Ludwig Thiele από την Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας παραπέμπει στον Fyodor Dostoevsky: "Το χρήμα είναι ελευθερία κομμένη σε νομίσματα". Βιβλία όπως το "The War on Cash" του Andrew Gause ("Πώς κυβερνήσεις και Wall Street σκοτώνουν τα μετρητά") και παρόμοια έργα αποκαλύπτουν πώς οι τράπεζες επιδιώκουν κατάσχεση ελευθερίας και πλήρη παρακολούθηση κάθε συναλλαγής.Το Ψηφιακό Ευρώ: Λεπτομέρειες και ΚίνδυνοιΤο ψηφιακό ευρώ είναι ψηφιακό νόμισμα ίσης αξίας με τα μετρητά (1 ψηφιακό € = 1€), ελεγχόμενο αποκλειστικά από την ΕΚΤ

. Οι νομοθετικές διαδικασίες ολοκληρώνονται το 2026, με πιλοτική φάση 2027 και πλήρη έκδοση 2029. Η Ursula von der Leyen και η Christine Lagarde διαβεβαιώνουν συνύπαρξη με χαρτονομίσματα, αλλά η ιστορία δείχνει ότι οι "επιλογές" συχνά εξαφανίζονται – ιδίως σε κεντρικά συστήματα χωρίς εθνικό έλεγχο.Σε αντίθεση, το Bitcoin, το πρώτο κρυπτονόμισμα, λειτουργεί αποκεντρωμένα μέσω blockchain, χωρίς κεντρική αρχή, με μέγιστο όριο 21 εκατομμυρίων νομισμάτων και μεταβλητή αξία. Το ψηφιακό ευρώ θα είναι απεριόριστο, αλλά πλήρως ελεγχόμενο – ιδανικό για ψηφιακό ολοκληρωτισμό.Παγκοσμίως, 3 χώρες έχουν πλήρως λανσάρει CBDC: Μπαχάμες (Sand Dollar), Τζαμάικα (JAM-DEX) και Νιγηρία (eNaira). Άλλες, όπως η Κίνα (e-CNY) και η Ρωσία, έχουν προχωρημένα pilots, ενώ το ΗΑΕ ξεκίνησε πιλότο Digital Dirham τον Νοέμβριο 2025 (σύμφωνα με Atlantic Council και CCN). Στην Κίνα, συνδέεται με ηλεκτρονικές ταυτότητες, IP tracking, κάμερες και social credit: Ένα κλικ αδειάζει πορτοφόλια "μη συμβατών" πολιτών.Η Απειλή για Ελευθερία και ΙδιωτικότηταΦανταστείτε: Βλέπετε μονάδες σε app να ανεβαίνουν-κατεβαίνουν σαν φρουτάκια, νομίζοντας εαυτόν άρχοντα – μέχρι ένα κουμπί να σας "αδειάσει" για μη συμμόρφωση. Ο οικονομολόγος Norbert Häring, σε πρόσφατη κριτική (7 Νοεμβρίου 2025, Naked Capitalism), προειδοποιεί ότι το ψηφιακό ευρώ χτυπά "τοίχο αντίστασης" λόγω κινδύνων παρακολούθησης: "Τα μετρητά είναι τα τελευταία ψήγματα ελευθερίας και ιδιωτικότητας – χωρίς ίχνη". Η Αποκάλυψη του Ιωάννη προειδοποιεί: "Και εποίησε πάντας... ίνα δώσωσιν αυτοίς χάραγμα... ίνα μη τις δύνηται αγοράσαι ή πωλήσαι ει μη ο έχων το χάραγμα".