Η Υπόσχεση της Αλλαγής
Ο Jorge Mario Bergoglio, γεννημένος το 1936 στο Μπουένος Άιρες από Ιταλούς μετανάστες, ανέλαβε το παπικό αξίωμα το 2013 μετά την αιφνιδιαστική παραίτηση του Βενέδικτου ΙΣΤ’ λόγω του σκανδάλου Vatileaks. Ως ο πρώτος μη Ευρωπαίος Πάπας από τον 8ο αιώνα, ο Φραγκίσκος υποσχέθηκε μια Εκκλησία «νοσοκομείο πεδίου μάχης», επικεντρωμένη στους φτωχούς και τους αποκλεισμένους. Η ταπεινότητά του—από την επιλογή να ζει σε απλό διαμέρισμα μέχρι τη χρήση δημόσιων μέσων μεταφοράς—τον έκανε δημοφιλή, με ποσοστά αποδοχής που, σύμφωνα με το Politico, ξεπερνούσαν αυτά πολλών πολιτικών ηγετών.
Η θητεία του σηματοδότησε μια στροφή προς τη φιλελεύθερη μεταρρύθμιση, εμπνευσμένη από τη Δεύτερη Βατικανή Σύνοδο της δεκαετίας του 1960. Υπερασπίστηκε τους μετανάστες, καταδίκασε την ανισότητα του καπιταλισμού και προώθησε την ανεκτικότητα, με τη διάσημη φράση του το 2013: «Ποιος είμαι εγώ για να κρίνω;» για τους ομοφυλόφιλους ιερείς. Ωστόσο, οι προσπάθειές του να ανοίξει την Εκκλησία σε γυναίκες και λαϊκούς, καθώς και η υποστήριξη ευλογιών για ομόφυλα ζευγάρια, προκάλεσαν αντιδράσεις από συντηρητικούς και απογοήτευσαν τους προοδευτικούς λόγω της ασυνέπειάς του.
Σκάνδαλα και Αποτυχίες
Παρά τις μεταρρυθμιστικές του φιλοδοξίες, ο Φραγκίσκος απέτυχε να καθαρίσει το Βατικανό από τα σκάνδαλα. Σύμφωνα με το Politico, η διαχείριση σεξουαλικών κακοποιήσεων υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια της παποσύνης του. Υποθέσεις όπως αυτή του Ιησουίτη ιερέα Marko Rupnik, κατηγορούμενου για βιασμό, αλλά προστατευμένου από το Βατικανό, και η προαγωγή φίλων του παρά τις κατηγορίες, πλήγωσαν την αξιοπιστία του. Επιπλέον, η αποτυχημένη επένδυση σε ακίνητα στο Λονδίνο, που οδήγησε στην καταδίκη του καρδιναλίου Angelo Becciu, αποκάλυψε κακοδιαχείριση στα οικονομικά του Βατικανού.
Η ασυνεπής ηγεσία του Φραγκίσκου ενίσχυσε τη συντηρητική αντίδραση. Ο υπερσυντηρητικός καρδινάλιος Raymond Burke, γνωστός για τις ακραίες απόψεις του, έγινε ο κύριος αντίπαλός του, κατηγορώντας τον για «θηλυκοποίηση» της Εκκλησίας και αμφισβητώντας την παπική του νομιμότητα. Οι συντηρητικοί στις ΗΠΑ, ιδιαίτερα, ανήγαγαν τον Βενέδικτο σε σύμβολο παραδοσιακών αξιών, ενώ κάποιοι αποκάλεσαν τον Φραγκίσκο «αντίχριστο».
Γεωπολιτικές Εντάσεις
Ο Φραγκίσκος δεν δίστασε να συγκρουστεί με παγκόσμιους ηγέτες. Λίγες εβδομάδες πριν από τον θάνατό του, κατήγγειλε τα σχέδια του Προέδρου Τραμπ για μαζικές απελάσεις μεταναστών, χαρακτηρίζοντάς τα «παραβίαση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας». Η στάση του απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία—με εκκλήσεις για ειρήνη που θεωρήθηκαν από τη Δύση ως υπερβολικά ουδέτερες—και η σιωπή του για την καταπίεση στην Κίνα προκάλεσαν κριτική. Αντίθετα, η καταδίκη της ισραηλινής επέμβασης στη Γάζα αντικατόπτριζε τις αριστερές, περονιστικές ρίζες του από την Αργεντινή, αλλά αποξένωσε δυτικούς συμμάχους.
Η Κληρονομιά και το Μέλλον
Η παποσύνη του Φραγκίσκου άφησε την Εκκλησία διχασμένη. Από τη μία, η γεωγραφική αναμόρφωση του Κολλεγίου των Καρδιναλίων, με 110 από τους 138 εκλέκτορες να έχουν διοριστεί από αυτόν, δίνει ελπίδες στους υποστηρικτές του για συνέχιση του οράματός του. Από την άλλη, οι εσωτερικές συμμαχίες είναι εύθραυστες, και η συντηρητική αντίδραση, ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ και την Αφρική, αναμένεται να κλιμακωθεί στο επόμενο κονκλάβιο. Σύμφωνα με το Associated Press, η εκλογή του διαδόχου του θα καθορίσει αν η Εκκλησία θα συνεχίσει την προοδευτική της πορεία ή θα επιστρέψει σε πιο παραδοσιακές αξίες.
Παρά τα λάθη του, ο Φραγκίσκος παρέμεινε δημοφιλής στους 1,4 δισεκατομμύρια Καθολικούς παγκοσμίως, ιδιαίτερα στον Παγκόσμιο Νότο, χάρη στην εστίασή του στους φτωχούς και τους μετανάστες. Ωστόσο, η αποτυχία του να επιλύσει τα σκάνδαλα και να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ φιλελευθέρων και συντηρητικών αφήνει το Βατικανό σε κρίσιμη καμπή. Το επόμενο κονκλάβιο θα κρίνει αν η Εκκλησία θα ενωθεί ή θα βυθιστεί περαιτέρω στο χάος.