Νωρίτερα, συνάντηση με τον ομόλογό του της Αλβανίας Έντι Ράμα είχε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Οι δύο άντρες συζήτησαν τις διμερείς σχέσεις καθώς και την ευρωπαϊκή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, για την οποία ο Πρωθυπουργός επανέλαβε τη σταθερή υποστήριξη της χώρας μας. Συμφώνησαν ότι, μετά και τις εκλογές στην Αλβανία, οι δύο χώρες είναι έτοιμες να επιταχύνουν τις διαπραγματεύσεις για τη συνομολόγηση συνυποσχετικού για την παραπομπή της Οριοθέτησης των Θαλασσίων Ζωνών τους στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Ο Έντι Ράμα ευχαρίστησε τον πρωθυπουργό για τη δωρεάν διάθεση 20.000 εμβολίων, τα οποία παραδόθηκαν σήμερα στην Αλβανία.
Η Σύνοδος είναι η πρώτη για τον Τζο Μπάιντεν, με την ιδιότητα του νέου Προέδρου των ΗΠΑ και θα διαρκέσει συνολικά τρεις ώρες.
Από πλευράς ΗΠΑ, θα επιχειρηθεί μια επούλωση των «πληγών» που προκάλεσε η τετραετής θητεία του τέως Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ.
Η ατζέντα της Συνόδου
Στη διάρκεια της Συνόδου οι 30 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων του ΝΑΤΟ θα υπογράψουν ένα κείμενο μεταρρύθμισης με ορίζοντα την επόμενη δεκαετία, το λεγόμενο «ΝΑΤΟ 2030», όπως το έχει ονομάσει ο Γενικός Γραμματέας Γενς Στόλτενμπεργκ.
Πρόκειται για μια φιλόδοξη ατζέντα που θα παρουσιάζει έναν μακρύ κατάλογο προσαρμογών «σε έναν κόσμο που αλλάζει».
Παράλληλα, οι Σύμμαχοι αναμένεται να ανάψουν το πράσινο φως για την αναθεώρηση του «στρατηγικού δόγματος» του ΝΑΤΟ μέχρι την επόμενη Σύνοδο Κορυφής που θα γίνει το 2022 στη Μαδρίτη. Όπως σημείωναν διπλωματικές πηγές, η τελευταία έκδοση του στρατηγικού δόγματος, που χρονολογείται από το 2010, αναφέρεται στη Ρωσία ως «δυνητικό στρατηγικό εταίρο», ενώ δεν υπάρχει λέξη για την Κίνα. Το κείμενο που αναμένεται να υιοθετήσουν σήμερα οι Σύμμαχοι θα αναφέρεται στη Ρωσία ως «απειλή» και στην Κίνα ως «πρόκληση».
«Η σχέση μας με τη Ρωσία είναι στο χαμηλότερο επίπεδο από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου», δήλωσε σήμερα ο Γενς Στόλτενμπεργκ, κατά την άφιξή του στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, ενώ σε ό,τι αφορά το Πεκίνο τόνισε ότι «η στρατιωτική ανάπτυξη της Κίνας και η πιεστική συμπεριφορά δημιουργεί μερικές προκλήσεις στην ασφάλειά μας», τις οποίες «πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε μαζί ως συμμαχία».
Παράλληλα, σημείο τριβής αποτελεί η συζήτηση για το Νατοϊκό προϋπολογισμό. Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ καλεί τους Συμμάχους να αυξήσουν «ουσιαστικά και σταδιακά» τα επόμενα δέκα χρόνια τις κοινές αμυντικές δαπάνες. Το θέμα αυτό βρίσκει αντίθετες αρκετές χώρες όπως η Γαλλία. Το θέμα αναμένεται να παραπεμφθεί στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής.
Οι Σύμμαχοι θα αρκεστούν στο να παροτρύνουν ο ένας τον άλλον να συνεχίσουν την προσπάθεια για αύξηση των κοινών αμυντικών δαπανών, παρά τον αντίκτυπο της πανδημίας.
Το ραντεβού Μπάιντεν - Ερντογάν
Την ίδια στιγμή, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, μάλιστα, αναμένεται το τετ-α-τετ του κ. Μπάιντεν με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν και ήδη, σύμφωνα με το Bloomberg, εκφράζεται η εκτίμηση ότι Αμερικανός πρόεδρος πρέπει κόψει την δύσκολη σχέση του με την Τουρκία, σε μια στιγμή που η Άγκυρα φαίνεται να ευθυγραμμίζεται με συμφέροντα εχθρικά προς τη Δύση.
Η Τουρκία δοκιμάζει της αντοχές των ΗΠΑ ανεβάζοντας τη ρητορική της. Ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας, Σουλεϊμάν Σοϊλού έχει κατηγορήσει ανοικτά τις ΗΠΑ ότι βρίσκονται πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 κατά του Ερντογάν, ενώ ισχυρίστηκε ότι η Ευρώπη το στήριξε επίσης. Τα παραπάνω υπερβαίνουν οποιαδήποτε παλαιότερη κατηγορία, κάποιες από τις οποίες έχουν εκτοξευθεί και από τον ίδιο τον Ερντογάν, ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται στο πλευρό των πραξικοπηματιών.
Στην πραγματικότητα, ο Μπάιντεν ήταν αντιπρόεδρος των ΗΠΑ την εποχή της απόπειρας και τότε είχε ταξιδέψει στην Τουρκία για να διαβεβαιώσει τον Ερντογάν για την αμερικανική στήριξη.
Παρότι έκτοτε η Άγκυρα έχει πραγματοποιήσει εξαντλητικές έρευνες για το περιστατικό και έχει συλλάβει χιλιάδες υποτιθέμενων εμπλεκόμενων σε αυτό, δεν έχει παρουσιάσει το παραμικρό στοιχείο περί αμερικανικής ή ευρωπαϊκής εμπλοκής.
«Παρόλα αυτά, ο Ερντογάν δεν σκέφτηκε να διορθώσει τις κατηγορίες του υπουργού του, πόσο μάλλον να τον τιμωρήσει» αναφέρει ο συντάκτης. «Όσον αφορά στο ΝΑΤΟ, η Τουρκία έχει αγνοήσει τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις κατά της απόκτησης ρωσικών πυραυλικών αμυντικών συστημάτων και στην πραγματικότητα ζητά να αγοράσει ακόμη περισσότερα.
«Έχει κλιμακώσει τις αντιπαραθέσεις με μέλη της συμμαχίας, την Ελλάδα (για τις έρευνες για υδρογονάνθρακες) και τη Γαλλία (για τον λιβυκό εμφύλιο). Πιο πρόσφατα, χρησιμοποίησε τη συμμετοχή της στη συμμαχία για να προωθήσει την ατζέντα της Μόσχας, επιμένοντας το ΝΑΤΟ να περιορίσει τις επικρίσεις στη Λευκορωσία για τον εξαναγκασμό σε προσγείωση ενός αεροσκάφους και τη σύλληψη ενός αντιφρονούντα που επέβαινε σε αυτό».
Η ιδρυτική διακήρυξη του ΝATO δεν προβλέπει αποβολή μελών του, ωστόσο μπορεί να δοθεί στην Τουρκία το μήνυμα πως είναι πλέον ανεπιθύμητη.
«Μια καλή αρχή θα ήταν η μείωση του αποτυπώματος της συμμαχίας στο τουρκικό έδαφος, αρχίζοντας με την απόσυρση πυρηνικών όπλων και άλλων στρατηγικών πόρων…μπορούν επίσης να συντονιστούν τιμωρητικά μέτρα σε βάρος της Τουρκίας, μεταξύ των οποίων η αναστολή των πωλήσεων όπλων και οικονομικές κυρώσεις. Η ΕΕ θα έπρεπε να υπογραμμίσει το μήνυμα επιβεβαιώνοντας πως δεν έχει πρόθεση να επανεκκινήσει τις συνομιλίες για την ένταξη της Τουρκίας», σημειώνει το Bloomberg.
Στις 17:05 ώρα Ελλάδας η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν
«Η Ελλάδα αποτελεί πυλώνα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο» επισήμανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προσερχόμενος στις εργασίες της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες.
«Η Ελλάδα έρχεται να επενδύσει αυξημένους πόρους στις εξοπλιστικές της ικανότητες έτσι ώστε να είναι ακόμη πιο συνεπής στις συμμαχικές της υποχρεώσεις», πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός συναντάται ακριβώς μετά το πέρας της Συνόδου Κορυφής με τον κ. Ερντογάν, ήτοι στις 17:05 ώρα Ελλάδος.
Όπως ανέφεραν στο CNN Greece πηγές που έχουν γνώση της ελληνικής προετοιμασίας, το πρώτο τετ-α-τετ του πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο δίνει καταρχάς την ευκαιρία να σπάσει ο πάγος.
Όπως εξηγούσαν μέσω αυτής της, αναγνωριστικού -όπως προμηνύεται-χαρακτήρα συζήτησης, μπορεί να ενεργοποιηθεί ένας δίαυλος επικοινωνίας και κυρίως προσωπικής εμπιστοσύνης, ο οποίος αυτή τη στιγμή απουσιάζει.
Aποκλιμάκωση
Είναι σαφές ότι από την επαφή των δυο ηγετών καλλιεργείται η προσδοκία ότι μπορεί να γίνει μια νέα αρχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Πίσω από τις κλειστές πόρτες η ελληνική επιδίωξη είναι να εμπεδωθεί από τον Ταγίπ Ερντογάν η αναγκαιότητα όχι απλώς να διατηρηθεί το μομέντουμ της αποκλιμάκωσης αλλά να δοθεί περισσότερος, και μάλιστα προεδρικός, «αέρας» προκειμένου να εδραιωθεί.
Το πλαίσιο
Η Αθήνα πάντως έχει βάλει τα χαρτιά της πάνω στο τραπέζι. Ανοιχτοί δίαυλοι και επίλυση με ειρηνικό τρόπο της μοναδικής ελληνοτουρκικής διαφοράς, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Προδιαγράφοντας με σαφήνεια το πλαίσιο, το οποίο ταυτίζεται με τις προβλέψεις του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της θάλασσας, ο πρωθυπουργός είπε στην συνέντευξή του στο France24:
«Να διαχειριστούμε τις διαφορές μας χωρίς να καταφύγουμε σε κλιμάκωση της έντασης και αποφεύγοντας αυτό που συνέβη το περασμένο καλοκαίρι. Και πιστεύω ότι για να γίνει αυτό θα πρέπει να συμφωνήσουμε σε ένα κοινό πλαίσιο. Και το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να είναι ο σεβασμός όσων προβλέπει το διεθνές δίκαιο. Και, ασφαλώς, οι σχέσεις καλής γειτονίας. Θα ζήσουμε δίπλα-δίπλα με την Τουρκία».
Το μήνυμα στους συμμάχους
Ταυτοχρόνως, είναι ρητά διακηρυγμένη η ελληνική υποστήριξη στη θετική ατζέντα η οποία εξαρτάται από την τουρκική συνέπεια στην αποκλιμάκωση, γι’ αυτό και η Αθήνα αναμένει στη Σύνοδο να εκπεμφθεί ένα ξεκάθαρο σήμα της συμμαχίας για τις επιπτώσεις της τουρκικής στρατηγικής της έντασης ως μέσου επίλυσης των διαφορών.
«Πώς θα προσαρμοστούμε σε ένα μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο, όπου οι δημοκρατίες μας απειλούνται από χώρες που επιδεικνύουν αυταρχική συμπεριφορά και δεν σέβονται το διεθνές δίκαιο. Αυτά είναι μερικά από τα ζητήματα που είμαι βέβαιος ότι θα συζητήσουμε», ήταν το μήνυμα του πρωθυπουργού.
Το βήμα του μεταναστευτικού
Ζητούμενο για την Αθήνα είναι και η ανταπόκριση της Άγκυρας στις διεθνείς υποχρεώσεις της και δεν ήταν τυχαίες οι εκτεταμένες αναφορές του πρωθυπουργού στο μεταναστευτικό-προσφυγικό.
Ούτε επίσης η επισήμανση του Κυριάκου Μητσοτάκη για το ενθαρρυντικό, πρώτο βήμα που θα αποτελούσε η τουρκική αποδοχή των επιστροφών των περίπου, 1.500 ατόμων, που δεν δικαιούνται άσυλο στη χώρα μας.
Στο ίδιο πεδίο ήταν ξεκάθαρο το πρωθυπουργικό μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν φοβάται την τουρκική απειλή στο μεταναστευτικό.