Σε νέα εποχή έχουν περάσει οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις, μετά από μια περίοδο παλινωδιών της σημερινής κυβέρνησης με τον ρωσικό παράγοντα και την απομάκρυνση από την Ουάσιγκτον.
Η προσέγγιση των δύο χωρών έχει μετατραπεί σε «σφιχτό αγκάλιασμα» τους τελευταίους μήνες, σε οικονομικό, πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο. Κι αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο υπάρχουν πολλά μέτωπα ανοικτά με την Τουρκία. Παράλληλα, έχει ενδιαφέρον και η προσέγγιση που θα έχει η ελληνική κυβέρνηση και προσωπικά ο Αλέξης Τσίπρας κατά την επίσκεψή του τις επόμενες ημέρες στη Μόσχα. Ο Ελληνας πρωθυπουργός θα είναι και ο πρώτος που θα επισκεφτεί στη Μόσχα τον ρώσο πρόεδρο μετά από την «πολεμική» κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με την Ουκρανία.
Με δεδομένες τις όχι και τόσο καλές σχέσεις, αυτή την περίοδο, της Ουάσιγκτον με τη Μόσχα, ο αμερικανικός παράγοντας παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Σε κάθε περίπτωση, Ελλάδα και ΗΠΑ διάγουν «μην του μέλιτος», κάτι που αποτυπώθηκε στην πρόσφατη ΔΕΘ, όπου η χώρα ήταν τιμώμενη και ήρθε στη Θεσσαλονίκη και ο υπουργός Εμπορίου, Γ. Ρος. Όπως αναφέρει το «Βήμα της Κυριακής» η διεξαγωγή του 1ου Στρατηγικού Διαλόγου Ηνωμένων Πολιτειών – Ελλάδος στις 13 Δεκεμβρίου στην Ουάσιγκτον αναμένεται να αποτελέσει άλλο έναν κρίκο στην αλυσίδα της ραγδαίας αναβάθμισης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων την τελευταία τριετία επί κυβερνήσεως Τσίπρα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει εγκαταλείψει από καιρό την επιθετική ρητορική κατά των Ηνωμένων Πολιτειών από την εποχή που ήταν ένα αριστερό κόμμα του 3%, με τον ίδιο τον πρωθυπουργό να εμφανίζεται πλέον ως θερμός υποστηρικτής των στενών σχέσεων σε όλα τα επίπεδα.
Αμυντική συνεργασία
Η αμερικανική πλευρά εκτιμά πολύ την εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας με την Ελλάδα. Αυτή η «νέα σχέση» βοηθά πολύ στο να… πωλήσει κάποιος τη χώρα στα κέντρα λήψης αποφάσεων στην Ουάσιγκτον. Με δεδομένο ότι οι διαμορφωτές της εξωτερικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών θεωρούν την Ανατολική Μεσόγειο ως «στρατηγικό χώρο» – κομβικός είναι στο σημείο αυτό ο ρόλος του βοηθού υπουργού για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας Γουές Μίτσελ – η συγκεκριμένη παράμετρος θα αποτελέσει μια σταθερά των διμερών σχέσεων την επόμενη περίοδο. Και πέραν αυτού όμως, η απόφαση των ΗΠΑ να επενδύσουν στην Ελλάδα, πολιτικά και οικονομικά, πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Αυτή η επιδίωξη έχει καταστεί σαφής τόσο στη σημερινή κυβέρνηση όσο και στην αξιωματική αντιπολίτευση.
Οι Αμερικανοί εκτιμούν ότι η Ελλάδα είναι ένα από τα ελάχιστα κράτη-μέλη στο ΝΑΤΟ που πιάνουν το όριο του 2% του ΑΕΠ στις αμυντικές δαπάνες, αλλά περισσότερο από αυτό αναδεικνύουν τη θέληση της χώρας να συνδράμει επιχειρησιακά στους αμερικανικούς αμυντικούς σχεδιασμούς. Η επανάκαμψη του 6ου Στόλου τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και στο Αιγαίο έχει συμπαρασύρει τις αυξημένες ευθύνες του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Οι συνεκπαιδεύσεις είναι συνεχείς, ενώ το Πολεμικό Ναυτικό συνεισφέρει πολύ στην παροχή ενημέρωσης και εικόνας για τις κινήσεις ρωσικών ή και κινεζικών σκαφών στην ευρύτερη περιοχή. Επιπλέον, η συνεργασία σε επίπεδο Πολεμικής Αεροπορίας διευρύνεται συνεχώς, όπως και σε επίπεδο Ειδικών Δυνάμεων.
Οι Αμερικανοί έχουν πλέον στρέψει πολύ μεγάλο μέρος της ενέργειάς τους προς την Ανατολική Μεσόγειο. Η περιοχή κρίνεται μείζονος σημασίας για την ασφάλεια του Ισραήλ, αλλά και για την αντιμετώπιση απειλών, όπως η τρομοκρατία και φυσικά το Ιράν. Αυτός είναι ο λόγος που οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να συμμετάσχουν με ευέλικτο τρόπο στην τριμερή συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, με τον Γουές Μίτσελ να δίνει κατά πάσα πιθανότητα το παρόν στην τριμερή Σύνοδο Κορυφής στην Ιερουσαλήμ.
Η γεώτρηση της ExxonMobil στην κυπριακή ΑΟΖ σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον παρακολουθεί στενά όσα συμβαίνουν. Ανθρωποι που γνωρίζουν το παρασκήνιο της ενέργειας διεθνώς ισχυρίζονται ότι όταν η ExxonMobil είναι παρούσα, τότε είναι παρούσα η ίδια η αμερικανική κυβέρνηση. Τα αποτελέσματα της γεώτρησης δεν θα είναι γνωστά πριν από τα τέλη Ιανουαρίου. Αν όμως είναι θετικά, όπως πολλοί προεξοφλούν, τότε είναι πιθανό να υπάρξει ταχύτατη κινητικότητα για επίλυση του Κυπριακού.
Σε οικονομικό επίπεδο το ενδιαφέρον για επενδύσεις είναι έντονο, αν και υπάρχουν ακόμη πολλά εμπόδια για να πραγματοποιηθούν μεγάλα projects. Την προηγούμενη εβδομάδα, πάντως, έγινε γνωστό ότι η αμερικανικών συμφερόντων εταιρεία ΟΝΕΧ Shipyards κατέθεσε στην κυβέρνηση επιστολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την εξαγορά των ναυπηγείων της Ελευσίνας και του Σκαραμαγκά, πρόταση που αφορούσε τόσο το εμπορικό όσο και το στρατιωτικό τμήμα των ναυπηγείων.
Οι φρεγάτες
Δεν θα πρέπει, επίσης, να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι οι Αμερικανοί βλέπουν με ενδιαφέρον και τις συζητήσεις που κάνει η Ελλάδα με τη Γαλλία για την αγορά των τεσσάρων γαλλικών φρεγατών Belharra. Η Ουάσιγκτον θα ήθελε να ναυαγήσουν οι διαπραγματεύσεις με στόχο η Ελλάδα να αλλάξει ρότα και τελικά αντί για τις γαλλικές να επιλέξει φρεγάτες made in USA.
Όπως αναφέρουν τα «ΝΕΑ» της Δευτέρας, οι επαφές Ελλάδας – Γαλλίας συνεχίζονται και, σύμφωνα με πληροφορίες, προς το παρόν δεν υπάρχει οριστικό ναυάγιο, όμως ανώτατη πηγή του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ) μεταφέρει το μήνυμα ότι «συζητήσεις κάνουμε και με Αμερικανούς». Η φράση του αποτυπώνει το έντονο αμερικανικό ενδιαφέρον αλλά και την πρόθεση του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και του ελληνικού «Πενταγώνου» να κρατήσουν ανοικτούς διαύλους με τους Αμερικανούς στην περίπτωση που τελικώς το ελληνογαλλικό ντιλ για τις φρεγάτες αποτύχει, καθώς η ένταξη νέας φρεγάτας στον ελληνικό στόλο αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες του ΠΝ. Πάντως, οι κινήσεις του Πενταγώνου γίνονται πολύ προσεκτικά καθώς γνωρίζουν ότι η Τουρκία καραδοκεί πάντα για να τορπιλίσει μια καλή συμφωνία που θα τη φέρει σε μειονεκτική θέση.
Το πρεσάρισμα των ΗΠΑ στη χώρα μας με στόχο να προτιμήσουμε αμερικανικές φρεγάτες έχει αρχίσει να γίνεται στενότερο το τελευταίο διάστημα, όπως όλα δείχνουν. Οι Αμερικανοί παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον από την αρχή τις ελληνογαλλικές επαφές και το ενδεχόμενο η Ελλάδα να προμηθευτεί γαλλικά πολεμικά πλοία. Εδώ και λίγους μήνες όμως – σύμφωνα με τις πληροφορίες των «ΝΕΩΝ» – οι ΗΠΑ εξέφραζαν πλέον ανοιχτά τα παράπονά τους για τις ελληνογαλλικές συζητήσεις και οι αμερικανοί αξιωματούχοι σε επαφές με έλληνες ομολόγους τους έλεγαν χαρακτηριστικά: «Γιατί δεν συζητάτε και με εμάς για τις φρεγάτες;».